پرش به محتوا

بخش استفتائات دفتر آیة الله العظمی شیخ محمد اسحاق فیاض

سؤال(689) : موجری سرقفلی ملک تجاری خویش را به مستأجر منتقل نمود اما پس از انقضای مدت در سال ۸۴، مستأجر هم چنان به تصرفات خویش ادامه داد و بالاخره در سال ۹۰ نسبت به تخلیه و تحویل عین مستأجره اقدام کرد. آیا مستأجر استحقاق قیمت سرقفلی ملک را به نسبت سال ۸۴ (زمان انقضای مدت عقد اجاره) دارد یا قیمت روز در سال ۹۰ ملاک عمل می‌باشد؟

جواب : سرقفلی به عنوان حق شرعی برای مستأجر منوط به شروطی است که در رساله ذکر شده است. به هر حال حکم شرعی مسئله از این قرار است که مستأجر اجرةالمثل محل را برای مؤجر از سال 84 تا سال 90 بدهد و مقدار مبلغی که برای مؤجر به عنوان سرقفلی داده است را استرجاع نماید.

سؤال(690) : شخصی مبلغی را دریافت کرده است و در قبال آن، زمین شخص دیگری را رهن یا گرو می‌گذارد. آیا این معامله صحیح است؟

جواب : اصل معامله صحیح است مگر این که مالک حق تصرف در مال مرهون را جز با اذن و اجازه رهن کنند نداشته باشد.

سؤال(691) : آیا جایز است پول رهن خانه را بدون اذن صاحب خانه، به شخص دیگری بدهیم تا او کرایه خانه را بدهد؟

جواب : تصرف در پول رهن و دادن آن به کسی دیگر، اگر منافات با حق رهانت صاحب منزل داشته باشد و بدون اذنش باشد، جایز نیست.

سؤال(692) : آیا رهن زمین با مبلغ مشخص و برای زمان مشخص مشروع است؟ اگر مشروع نیست، راه بیرون رفت از حرمتش چیست؟

جواب : اصل معامله صحیح است مگر این که مالک زمین حق تصرف در زمین را بدون اذن و اجازه رهن کننده نداشته باشد.

سؤال(694) : آیا رهن خانه با عنوان دادن مبلغی مثلا برای یک سال در ازای در اختیار داشتن خانه جایز است؟

جواب : در این معامله اگر پول را به عنوان قرض بدهد و در ازای آن از داشتن خانه انتفاع ببرد، معامله ربوی و حرام است.

سؤال(697) : آیا مالک می‌تواند بدون دلیل یا با دلیل سرقفلی مغازه را تصرف کند؟

جواب : کسی که مغازه و سرقفلی را با دادن مبلغی به مالک و شروط ذیل (خصوصا شرط اول) اجاره کرده باشد، می‌تواند بدون دادن عوضی آن را تخلیه نکند: اول- حق ماندن در مغازه، بدون آن که مالک حقی و اجازه ای در بیرون کردن مستاجر داشته باشد. دوم- مستاجر بتواند مغازه را بدون اجازه مالک به غیر انتقال دهد. سوم- مبلغ اجاره ماهانه یا سالانه آن مشخص باشد به گونه ای که مالک نتواند تا زمانی که ملک در اختیار مستاجر است، آن را افزایش دهد.