پرش به محتوا

بخش استفتائات دفتر آیة الله العظمی شیخ محمد اسحاق فیاض

سؤال(178) : آیا خواندن غایبانه نماز میت جایز است؟ خواندن غایبانه نماز جنازہ برای علما و فقها چه طور؟

جواب : نماز میت برای غایب ثابت نشده است، نه برای انسان های عادی و نه برای علما و فقها.

سؤال(204) : شخصی که شب ها دیر می‌خوابد و معمولا برای بیدار شدن جهت اقامه نماز صبح خواب می‌ماند یا در آخرین لحظات طلوع آفتاب بیدار می‌شود چه حکمی دارد؟

جواب : در فرض بر چنین شخصی واجب است که برای ادای فریضه صبح، شب ها زودتر بخوابد تا بتواند وظیفه خود را در وقت معین ادا نماید.

سؤال(205) : آیا نگاه کردن به موبایل و خاموش کردن زنگ آن در هنگام نماز اشکال دارد؟

جواب : : کارهایی که در فرض آمده است موجب باطل شدن نماز نمی شود، هرچند شایسته است مومنین در هنگام نماز خود را تنها به این عمل عبادی مهم متوجه سازند.

سؤال(206) : آیا تقدیم و تأخیر صورت گرفته در نماز و خواندن آن در غیر وقت فضیلت بدون داشتن عذر، مصداق سبک شمردن نماز است؟

جواب : خیر، چرا که نمازگزار قصد سبک شمردن نماز را ندارد. هرچند شایسته است مومنین نماز را در اول وقت آن به جا بیاورند زیرا ترک آن موجب کم شدن ثواب نماز می‌شود مگر در حال ضرورت.

سؤال(208) : آیا مادر می‌تواند در هنگام نماز کودکش را شیر دهد؟

جواب : حمل، بغل کردن و شیردادن کودک چنان که صورت ظاهری نماز را بر هم نزد مانعی ندارد.

سؤال(209) : آيا اعمال نیک کسانی که نماز را ترک می‌کنند (مانند کمک به فقرا، صله رحم، تکفل ایتام و مانند این ها) پذیرفته می‌شود؟

جواب : نماز ستون دین و نخستین عملی است که از انسان در روز قیامت حساب رسی می‌شود. اگر نماز انسان پذیرفته شود، دیگر اعمال صالحش نیز پذیرفته می‌شوند و اگر خداوند نماز انسان را در طول حیاتش نپذیرد، تمامی اعمال نیکش از بین می‌رود. اگر مسائلی چون سبک شمردن نماز، تنبلی و کسالت، اشتغال به کارهای دنیوی و وسوسه های شیطانی انسان را از خواندن نماز بازدارد، دیگر اعمال صاحلش به او کمکی نمی کنند.رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «لَيْسَ مِنّى مَنِ اسْتَخَفَّ بِصَلاتِهِ، ولايَرِدُ عَلَىَّ الْحَوْضِ لا وَاللّهِ» كسى كه نماز را سبک بشمارد از من نیست، و به خدا قسم در حوض (کوثر) بر من وارد نخواهد شد؛ اگر این حدیث پیرامون سبک شمردن نماز است، پس در مورد تارک الصلاة امر چگونه خواهد بود؟!این کلمه صحیح است که رحمت خداوند همه چیز را فرا می‌گیرد اما این مهم با شرایطی امکان پذیر خواهد بود.

سؤال(210) : آیا دست بسته نماز خواندن جایز است؟

جواب : دست بسته نماز خواندن در حالتی غیر از تقیه موجب بطلان نماز می‌شود.

سؤال(216) : خرید و استفاده از لباس های کشورهای خارجی غیر مسلمان اعم از کلاه، کمربند و کفشی که در اغلب آن ها از چرم استفاده شده است، چه حکمی دارد؟

جواب : پوشیدن لباس های غیر چرمی وارداتی اشکالی ندارد. اما استفاده از لباس های چرمی، در صورتی که احتمال بدهد آن چرم از حیوانات مذکی گرفته شده، محکوم به طهارت است ولی پوشیدن آن البسه در نماز جایز نیست.

سؤال(217) : وجود چه مقدار خون موجب بطلان نماز می‌شود؟

جواب : اگر خون از یک درهم (که به اندازه بند انگشت سبابه است) بیش تر باشد نماز را باطل می‌کند. هرچند وجود خون نجس العین (سگ و خوک)، مردار و حرام گوشت و بنابر احتیاط استحبابی خون حیض و نفاس و استحاضه موجب بطلان نماز می‌شود.

سؤال(218) : در هنگام خواندن اولین رکعت از نماز صبح، به وجود نجاستی پی بردم ولی به دلیل تنگی وقت و اطمینان از عدم وجود وقت کافی جهت تطهیر و خواندن دوباره نماز، نمازم را ادامه دادم. لطفا حکم را بیان فرمایید.

جواب : اگر امکان تبدیل یا تطهیر در هنگام خواندن نماز بدون انجام عمل منافی که موجب ابطال نماز شود وجود داشت، وظیفه شما انجام آن و اتمام نماز بوده است. در غیر این صورت بازهم وظیفه شما تمام کردن نماز و قضا کردن آن بنا بر احتیاط واجب بوده است.

سؤال(219) : اگر در هنگام خواندن نماز قسمتی از بدن خون بیاید، وظیفه نمازگزار چیست؟

جواب : اگر خون به مقداری باشد که از یک درهم بغْلی (یک سکه کوچک) کم تر باشد، نماز صحیح است. چنان چه از یک درهم بغْلی بیش تر باشد، اگر امکان تطهیر یا تبدیل لباس را دارد (به شرطی که این کار منافی با نماز نباشد و موجب بطلان آن نشود) این کار را انجام دهد و نماز را به پایان برساند، وگرنه ابتدا تطهیر کند و دوباره نماز را به جا آورد.

سؤال(222) : در زمان حکومت صدام، ساختمان های زیادی از مردم به نفع دولت غصب شد و اکنون بعضی از آن ها به عنوان دوائر دولتی استفاده می‌شود. حکم نماز خواندن کارمندان در آن چگونه است؟

جواب : اگر شخصی بداند که این ساختمان غصبی است، نماز خواندن در آن باطل است. چنان چه صاحب این ساختمان مشخص است، می‌تواند با مراجعه به وی از او کسب اجازه کند. در صورتی که صاحب آن معلوم نیست، باید به حاکم شرع مراجعه کند و حاکم شرع نیز اجازه نمازخواندن در آن مکان را به شرط دادن مبلغی به فقرا به عنوان صدقه و به منظور رسیدن ثواب آن به صاحب ملک تحت عنوان اجاره صادر می‌کند.

سؤال(223) : در مکانی نماز خواندم و پس از آن فهمیدم که آن مکان غصبی بوده است. آیا باید دوباره نمازم را بخوانم؟

جواب : اگر از غصبی بودن مکان غافل بوده اید و به عدم غصب شدنش اعتقاد داشته اید، نمازتان صحیح است.

سؤال(224) : سجده کردن بر چه چیزهایی جایز است؟

جواب : سجده بر زمین و آن چه که از آن می‌روید جایز و صحیح است، به شرطی که از خوراکی ها نباشد؛ مانند گندم، جو، حبوبات و میوه. البته سجده بر پوست و هسته آن ها جایز است. و به شرط این که از پوشاک نباشد؛ مانند پنبه، کتان و کرک. البته سجده بر چوب، برگ درختان، شاخه و لیف خرما صحیح است. هم چنین سجده بر کوزه، آجر، آهک پخته، گل گاو زبان، خاکشیر و کاغذ در صورتی که نوشته های آن رنگ به حساب آید و دارای جرم نباشد، صحیح و جایز است.

سؤال(226) : اگر در موقع نماز خواندن، کودکی مهر را بردارد و از ما دور شود و چیز دیگری که سجده بر آن ها صحیح است در نزدیکی ما نباشد، وظیفه ما چیست؟

جواب : در صورت از دست نرفتن موالات، اگر چیزی که سجده بر آن صحیح است به دست آوردید و بر آن سجده نمودید، نماز صحیح است در غیر این صورت، باطل خواهد بود.

سؤال(227) : آیا انسان می‌تواند در فقدان اشیائی که سجده بر آن ها صحیح است، بر انگشتان خود سجده کند؟

جواب : اگر مکلف نتوانست بر چیزی که سجده بر آن صحیح است، سجده کند می‌تواند بر هر چیزی سجده نماید.

سؤال(229) : گفته می‌شود در ساختار بعضی از سنگ های موجود در بازار که در ساختمان سازی استفاده می‌شود، مواد معدنی وجود دارد. آیا سجده کردن بر چنین سنگ هایی صحیح است؟

جواب : چنان چه سنگی عرفا از زمین محسوب و استخراج شود، سجده کردن بر آن صحیح است و دارا بودن مواد معدنی مشکلی در سجده بر آن ایجاد نمی کند.

سؤال(231) : معنی غروب و طلوع آفتاب را بیان فرمایید.

جواب : غروب آفتاب: زمانی که کل قرص آفتاب پنهان شود. طلوع آفتاب: زمانی که قرص خورشید شروع به بالا آمدن کند، اگر چه دیده نشود.

سؤال(232) : کدام یک با فضیلت تر است: خواندن نماز در پنج وقت یا جمع بین نمازهای ظهروعصر و مغرب وعشاء؟

جواب : جمع بین نمازهای ظهروعصر و مغرب وعشاء برای کسانی که التزام به خواندن نافله ندارند، با فضلیت تر است.

سؤال(234) : خواندن نمازهای یومیه واجب آن گونه که نزد شیعیان متداول است (یعنی با هم خواندن نمازهای ظهروعصر و مغرب وعشا) ثواب بیش تری دارد، یا جدا جدا، آن چنان که نزد اهل سنت متداول است؟

جواب : وقت فضیلت نماز ظهر از زوال شمس شروع می‌شود و تقریباً به مقدار یک ساعت ادامه دارد و هم چنین وقت فضیلت نماز عصر نیز از زوال شروع می‌شود و تقریباً به مقدار دو ساعت ادامه دارد، هم‌چنین اول زوال به اندازه ادای نماز ظهر مختص به ظهر است یعنی جایز نیست عمداً نماز عصر در آن وقت خوانده شود، بنابراین اگر نماز ظهر و عصر بعد از زوال تا یک ساعت بعد خوانده شود در وقت فضیلت هر دو خوانده شده است.

سؤال(235) : عده ای از مسلمانان در کشورهای شمال اروپا مانند نروژ، سوئد و فنلاند سکونت دارند. با توجه به این که بعضی از شهرهای این کشورها در مناطق قطبی واقع شده اند و تشخيص اوقات نماز و روزه در آن ها مشکل است، از حضرت عالی خواهش می‌شود نظر خود را پیرامون پرسش های زیر بیان بفرمایید: ۱-در برخی مناطق نزديك به قطب، در بعضی از فصل های سال ۲۲ ساعت روز و ۲ ساعت شب است. مسلمانانی که در اين مناطق زندگی می‌کنند چه تکليفی برای نماز و روزه دارند؟ ۲-مناطق قطبی دارای روز يا شب طولانی بيش از ۲۴ ساعت هستند و گاهی به چند ماه هم می‌رسند. مسلمانانی که در اين مناطق زندگی می‌کنند، چه تکليفی نسبت به نماز و روزه دارند؟ تشخيص اوقات نمازهای پنجگانه و روزه در اين مناطق چگونه است؟

جواب : 1-تکلیف مومنینی که در این مناطق زندگی می‌کنند این است که نماز صبح شان را بعد از طلوع فجر و نماز ظهر و عصر را بعد از زوال و نماز مغرب و عشا را بعد از غروب شرعی بخوانند. و درباره روزه شان، قبل از فجر از خوردن و آشامیدن خودداری نمایند تا بعد از غروب شرعی. جواب2- چنین افرادی نماز و روزه شان را طبق نزدیک ترین کشوری که دارای روز و شب متعارف می‌باشد انجام دهند.

سؤال(238) : خانم بارداری هستم که در ماه هشتم بارداری خود به سر می‌برم. نماز خواندن به صورت ایستاده برایم مشکل است. آیا می‌توانم نمازهای واجب خود را به صورت نشسته یا بر روی صندلی و میز بخوانم؟

جواب : به صورت کلی قیام در نماز برای خواندن حمد و سوره و قبل از سجود، برای کسی که قدرت ایستادن را دارد واجب می‌باشد. در غیر این صورت، نمازگزار آن گونه که قدرت دارد باید نماز را بخواند، حتی اگر روی صندلی باشد.

سؤال(239) : آیا نماز خواندن بر روی صندلی در حالی که شخص قادر به نماز خواندن به صورت عادی هست ولی برای او خسته کننده می‌شود، جایز است؟

جواب : مادامی که نمازخواندن به صورت عادی برای شخص ممکن باشد، نمی تواند بر روی صندلی نماز بخواند.

سؤال(240) : شخصی عمل دیسک کمر انجام داده و برای خواندن نماز، فعلاً نمی تواند برای رکوع خم شود، برای همین مهر را با دست بالا می‌آورد و ثابت نگه می‌دارد و بر آن سجده می‌کند (بدون آن که خم شود). آیا نماز ایشان صحیح است؟

جواب : وظیفه کسی که نمی تواند رکوع کند، اشاره با سر یا چشم بدل از رکوع است و لازم نیست تربت را به پیشانی بگذارد، هرچند گذاشتن آن مانعی ندارد. در مورد سجده، اگر می‌تواند سجده کند باید بنشیند و سجده نماید و اگر نمی تواند، با سر و چشم اشاره کند.

سؤال(242) : آیا خواندن سوره های بلند بعد از سوره فاتحه ثواب بیش تری دارد؟

جواب : بلی، خواندن سوره های بلند ثواب بیش تری نسبت به خواندن سوره های کوتاه دارد.

سؤال(243) : آیا کسی که نماز و قرآن را به صورت صحیح یعنی از مخرج نمی تواند بخواند، نمازش باطل است؟

جواب : اگر زبانش سنگین است و نمی تواند حروف یا کلمات قرآن را یاد بگیرد و به صورت صحیح ادا کند، نمازش صحیح است، ولی اگر می‌تواند یاد بگیرد، باید یاد بگیرد یا نمازش را به جماعت بخواند وگرنه نمازش صحیح نیست.

سؤال(244) : وقف در کدام قسمت قرائت نماز جایز است؟ برای مثال آیا وقف در پایان آیات یا وسط آیات و هم چنین در وسط تسبیحات اربعه یا پایان تسبیحات جایز است؟

جواب : آن چه در قرائت نماز لازم است، خواندن حمد و سوره به شیوه صحیحی است که در قرآن مجید موجود است. اما مراعات حرکت با وصل، وقف و با سکون، احتیاط استحبابی است.

سؤال(246) : آیا این خطاها در قرائت موجب باطل شدن نماز می‌شود: تلفظ اشتباه حروف – حذف یا اضافه حرف – تغییر حرکات بر روی حروف؟

جواب : اگر خطاهای یاد شده به صورت عمدی صورت پذیرد، موجب باطل شد نماز می‌شود ولی اگر به صورت سهوی یا از روی جهل باشد، نماز صحیح است.

سؤال(250) : اگر شخصی قادر به انجام سجده نباشد، آیا می‌تواند در حالت جلوس به جای سجده اشاره کند؟

جواب : در فرض سؤال، نماز را باید ایستاده به جا آورد، رکوع قیامی نماید، برای سجده بنشیند و به دلیل عجز از انجام سجده، به جای هر سجده با سرش اشاره نماید.

سؤال(251) : بهترین ذکر برای رکوع و سجده نماز چیست؟

جواب : «سبحان الله سبحان الله سبحان الله، سبحان ربی العظيم (الأعلی) و بحمده»

سؤال(252) : در رکوع، خم شدن به چه میزانی واجب است؟

جواب : حد واجب انحناء به مقداری است که در میان عرف مردم رکوع محقق شود.

سؤال(253) : در سلام نماز نمازهای واجب و مستحب، گفتن «السلام عليکم» کفایت می کند؟

جواب : صیغه «السلام علينا و علی عبادالله الصالحين» در خروج از نماز کفایت می‌کند، اگر چه احتیاط آن است که مکلف صیغه «السلام عليکم» را نیز اضافه نماید. هم چنین صیغه «السلام عليک ياايها النبي ورحمة الله وبرکاته» از صیغه های سلام نیست و قرائتش مستحب است.

سؤال(256) : بعد از سلام نماز، آیا برگرداندن سر به طرف راست و چپ اشکال دارد؟

جواب : برگرداندن سر به طرف راست و چپ به مقدار اندک مستحب است.

سؤال(257) : این که گفته شده است “تشهد فراموش شده را قضا کنید و سپس دو سجده سهو به جا آورید”، لطفاً کیفیت قضای تشهد را بیان فرمایید.

جواب : پس از سلام نماز، تشهد را به عنوان قضا و مانند آن چه در نماز خوانده می‌شود دوباره به جا آورید.

سؤال(258) : خواهشمندم دعایی به من آموزش دهید که آن را در قنوت نماز بخوانم.

جواب : دعای فرج، دعای «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الْعَلِیُّ الْعَظِيمُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الْحَلِيمُ الْكَرِيمُ سُبْحَانَ اللَّهِ رَبِّ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ وَ رَبِّ الْأَرَضِينَ السَّبْعِ وَ مَا بَيْنَهُنَّ وَ رَبِّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ» يا دعای «يا اَللَّهُ يا رَحْمنُ يا رَحِيمُ يا مُقَلِّبَ القُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِي عَلي دِينِکَ».

سؤال(263) : به چه کسی کثیرالشک گفته می‌شود؟

جواب : معیار کثیرالشک بودن به صورت عرفی معین می‌شود. غیر از این معیار، اگر شخصی در سه نماز متوالی دچار شک شود، حکم کثیرالشک بر او جاری می‌شود، البته این در حالی است که شک وی ناشی از استرس، ترس، غضب و مانند این ها نباشد.

سؤال(265) : بعد از نماز به جا آوردن سجده سهو را فراموش کردم، تکلیف چیست؟

جواب : هر زمانی که به یاد آوردید آن را انجام دهید، حتی اگر بعد از نماز از جای خود بلند شدید یا با کسی حرف زده اید.

سؤال(266) : اگر شخصی در رکعات اول و دوم به جای خواندن حمد، سهواً تسبیحات اربعه را بخواند، چه تکلیفی دارد؟

جواب : اگر قبل از رکوع متوجه شود باید حمد را بخواند، اما اگر بعد از رکوع باشد، نمازش صحیح است و سجده سهور را نیز احتیاطا به جا آورد.

سؤال(267) : آیا رعایت ترتیب در ادای سجده سهو نمازهای ظهر و عصر و مغرب و عشا که در یک روز واقع شده است، واجب است؟

جواب : رعایت ترتیب واجب نیست ولی بهتر است سجده سهو نماز ظهر را بر عصر هم چنین سجده سهو مغرب را بر عشاء مقدم کند.

سؤال(268) : اگر سجده سهو واجب شود و مکلف بعد از نماز عمداً آن را ترک کند، آیا نماز وی باطل است؟

جواب : ترک عمدی سجده سهو موجب باطل شدن نماز نمی شود ولی چنین شخصی گناه کار است.

سؤال(272) : آیا اقامه نماز جمعه به امامت شخص مسافر جایز است؟

جواب : چنان چه شرایط امامت جمعه را دارا باشد، می‌تواند.

سؤال(273) : آیا امام جماعت می‌تواند برای خواندن نماز، مبلغی را به صورت ماهانه طلب کند؟ آیا نماز ایشان درست است و آیا نماز خواندن پشت سر ایشان اشکالی ندارد؟

جواب : در امامت جماعت دو چیز معتبر است: عدالت و صحت قرائت، بنابراین طلب کردن وجهی با رضایت طرف مقابل ضرری به نماز جماعت نمی‌رساند.

سؤال(274) : آیا می‌توان به امام جماعت اخباری اقتدا کرد؟

جواب : اگر کسی واجد شرایط امامت جماعت باشد، فرقی نمی کند که اصولی باشد یا اخباری.

سؤال(278) : یک روز در یک مکان متعلق به شیعیان ختم قرآن بود و برادران اهل سنت نیز به عنوان مهمان دعوت شده بودند. وقت نماز شد ولی در بین شیعیان شخصی نبود که امام جماعت شود. یکی از برادران اهل سنت که شخص خوبی بود (گناه کبیره انجام نمی دهد) امام جماعت شد، شیعیان سه گروه شدند: ۱ـ نماز را فرادی خواندند. ۲ـ به خاطر اتفاق مسلمین در جماعت ایستادند ولی اقتدا نکردند. ۳ـ در جماعت ایستادند و اقتدا کردند چون از حکم مسئله آگاه نبودند. حکم نماز ۲ و ۳ چیست؟

جواب : نماز دسته دوم در صورتی که خود شخص حمد وسوره را خوانده باشد صحیح است، دسته سوم در صورتی که براساس فتوای مرجع‌شان اعتقاد داشته باشند که اقتدای به اهل سنت جایز نیست، در داخل وقت نماز اعاده و در خارج وقت قضا نماید، ولی اگر اعتقاد داشته‌اند که اقتدای به آن ها جایز است، نماز صحیح است و اعاده لازم ندارد.

سؤال(279) : آیا می‌توان در مسجد الحرام و مسجد النبی به جماعت اقتدا کرد؟

جواب : اقتدا جایز است بلکه ثواب زیادی هم دارد و نماز شما در صورتی که حمد و سوره را خودتان بخوانید صحیح است.

سؤال(280) : خواندن نماز جماعت در صورتی که امام جماعت از اهل تسنن باشد چه حکمی دارد؟

جواب : در صورتی که حمد و سوره را خود مکلف بخواند و اکتفا به قرائت امام جماعت نکند، اقتدا به اهل سنت اشکالی ندارد.

سؤال(285) : آیا کسی که به امام جماعت اقتدا کرده است می‌تواند در قنوت رکعت دوم، نمازش را تبدیل به فرادی کند و بقیه نماز را خودش به صورت فرادی بخواند؟

جواب : اگر ماموم از اول نیت انفراد نداشته باشد و به صورت ناگهانی منفرد شده باشد و انفراد او هم بعد از رکوع رکعت اول یا بعد از رکوع رکعت دوم باشد، در این صورت نماز جماعت او باطل می‌شود ولی نمازش به صورت انفرادی صحیح است. امّا اگر قبل از رکوع باشد، باید حمد را بخواند، در غیر این صورت نمازش باطل است.

سؤال(288) : نظر حضرت عالی در خصوص برگزاری نماز جماعت در روز جمعه چیست؟ آیا دوری مسافت با محل برگزاری نماز جمعه تأثیری دارد؟

جواب : نماز جماعت با وجود شرایط معتبر، مستحب است و فرقی نمی کند در روز جمعه باشد یا غیر آن. هم‌چنین برای اقامه نماز جماعت در روز جمعه و نماز جمعه مسافت معینی ذکر نشده است. حضور در نماز جمعه واجب نیست هرچند فضیلت بسیار دارد.

سؤال(290) : در مکانی که نماز جماعت اقامه می‌شود، آیا می‌توان (بدون دلیل یا با دلیل) نماز فرادی خواند؟

جواب : اگر خواندن نماز فرادی موجب هتکِ حرمت امام جماعت و نماز جماعت شود، جایز نیست و موجب بطلان نماز فرادی می‌شود.

سؤال(291) : آیا نماز خواندن زن در خانه با فضلیت تر از نماز خواندن او در مسجد است؟

جواب : اگر خروج زن از خانه به قصد ورودش به مسجد و خواندن نماز جماعت مناسب شأن و حفظ کرامتش نباشد، نماز در خانه با فضلیت تر است. در غیر این صورت نماز جماعت و در مسجد ثواب بیش تری دارد.

سؤال(293) : آیا می‌توان در نمازهای جماعت و در هنگام قرائت حمد و سوره توسط امام، زیر لب قرآن بخوانیم یا ذکر بگوییم؟

جواب : در دو رکعت اول نمازهای صبح، مغرب و عشا که امام حمد و سوره را با صدای بلند می‌خواند، در صورتی که ماموم صدای امام را ولو به صورت همهمه بشنود، نمی تواند چیزی زیر لب بخواند. اما در صورتی که صدای امام را به هیچ وجه نشنود یا در نمازهای ظهر و عصر (که امام سوره ها را آرام قرائت می‌کند) ماموم می‌تواند به گفتن اذکار یا تلاوت قرآن (نه به قصد این که تلاوتش جزئی باشد، بلکه به قصد خواندن خود قرآن) مشغول شود.

سؤال(294) : در برخی مساجد نوشته شده است: “در این مکان خواندن نماز فرادی جایز نیست”. آیا شرعا این حرف قابل اعتنا است؟

جواب : در صورتی که خواندن نماز فرادی سبب هتک امام جماعت و نماز جماعت شود، خواندن نماز فرادی جایز نیست. در غیر این صورت خواندن نماز فرادی جایز است.

سؤال(297) : اگر مأموم نماز جمعه را درک نکرد یا فقط یک رکعت از نماز جمعه را درک کرد، آیا می‌تواند خودش نماز را به صورت فرادی بخواند و این ناقص را اتیان نماید؟

جواب : بله، می‌تواند به صورت فرادی نماز ناقص را تمام نماید و اگر نماز جمعه را درک نکرد، به جای آن نماز ظهر را بخواند.

سؤال(299) : آیا نماز جمعه از نماز ظهر کفایت می‌کند؟ آیا می‌توان بعد از نماز جمعه نماز ظهر را هم خواند؟

جواب : بله، کفایت می‌کند و خواندن نماز ظهر بعد از نماز جمعه جایز نیست.

سؤال(300) : آیا مسافر می‌تواند در نماز جمعه شرکت کند؟

جواب : بله می‌تواند هرچند شرکت در نماز جمعه بر مسافر واجب نیست.

سؤال(301) : در روزهای جمعه، در صورتی که در شهرمان نماز جمعه اقامه شود، آیا می‌توان بعد از اذان ظهر نماز ظهر و عصر را در خانه بخوانیم؟

جواب : در فرض سوال، بعد از داخل شدن وقت اذان خواندن نماز ظهر و عصر جایز است و لازم نیست صبر کنید.

سؤال(302) : برگزاری نماز جمعه در قبرستان چه حکمی دارد؟

جواب : در صورتی که برگزاری نماز جمعه سبب هتک مقبره و اموات باشد جایز نیست.

سؤال(308) : آیا ترسیدن از صدای رعد و برق موجب واجب شدن نماز آیات می‌شود؟ اگر شخصی از صدای رعدوبرق بترسد، آیا بر کسانی که در آن جمع حضور دارند نماز آیات واجب می‌شود؟

جواب : اگر رعدوبرق موجب ترسیدن اکثریت مردم یک منطقه یا شهر شود، نماز آیات واجب است. ترسیدن بعضی از افراد سبب وجوب نماز آیات نمی شود.

سؤال(310) : کسی که نماز واجبش را با تیمم خوانده است، آیا نماز قضایش را نیز می‌تواند با تیمم بخواند؟

جواب : چون وقت نماز قضا موسع و زیاد است و قضا فوری نیست، باید نماز قضا را با طهارتی که با آب گرفته می‌شود بخواند.

سؤال(311) : نمازهایم قضا شده اند و ترتیب آن ها یادم نیست. مثلاً نمی دانم چه تعداد از نمازها پارسال قضا شده اند و چه تعداد سال های قبل. آیا به همان ترتیب که قضا شده اند باید قضای آن ها انجام شود؟

جواب : تنها موضوعی که در ترتیب معتبر است، ترتیب بین نماز ظهر و عصر و مغرب و عشا می‌باشد. یعنی عصر را قبل از ظهر و عشا را قبل از مغرب نباید خواند.

سؤال(317) : اگر انسان تعداد نمازهای فوت شده را نداند، تکلیف چیست؟

جواب : آن مقداری را که یقین دارد فوت شده را قضا نماید.

سؤال(318) : اگر پدری تعداد نمازهای قضای خود را به پسر بزرگش نگوید، وظیفه پسر چیست؟

جواب : باید به حداقل نمازهایی که یقین دارد از او فوت شده اکتفا کند.

سؤال(319) : قضای نماز و روزه پدر و مادر به عهده کدام یک از فرزندان است؟

جواب : نماز و روزه های قضای پدر به عهده پسر بزرگ است و اظهر نزد ما این است که نماز و روزه های قضای مادر نیز به عهده اوست، با این قید که روزه هایی که مادر در سفر نگرفته را باید قضا کند ولی روزه هایی که بر اثر حیض (پریود) یا بیماری گرفته نشده، قضا ندارد.

سؤال(320) : وقت نماز شب بنا بر مشهور از نیمه شب است. اگر کسی نماز شب را بعد از نماز مغرب و عشا یعنی در اول شب بخواند، آیا می‌تواند نیت ادا بکند؟

جواب : در صورتی که انسان خوابش سنگین باشد و نتواند بعد از نصف شب بیدار شود، می‌تواند نماز شب را قبل از نیمه شب به نیت ادا بخواند.

سؤال(321) : الف) بر اساس روایات معتبر حداقل دعاهای وارده در قنوت نماز شب چیست؟ ب) اگر در قنوت نماز وتر فقط یک صلوات بفرستیم، آیا نماز شب صحیح است؟

جواب : الف) پنج و یا سه مرتبه سجان الله، بلکه یک مرتبه نیز کفایت می‌کند. ب) بله، یک مرتبه صلوات بر حضرت محمد و آله (صلی الله علیهم اجمعین) کافی است.

سؤال(322) : آیا می‌توان نماز شب را یک ساعت زود تر از نیمه شب خواند؟

جواب : بله به صورت مطلق می‌توان نماز شب را زودتر خواند، خصوصا برای مسافر، جوانان و کسانی که با خواندن نماز شب در وقتش با سختی روبرو می‌شوند.

سؤال(327) : آیا می‌توان نماز عید غدیر را به جماعت اقامه کرد؟

جواب : نماز عید غدیر به جماعت خوانده نمی شود.

سؤال(328) : آیا خواندن خطبه قبل از نماز عید جایز است؟

جواب : خطبه خواندن قبل از نماز عید اشکال ندارد چون نماز بعد از آن شروع می‌شود.

سؤال(329) : آیا استحباب نماز غفیله نزد شما ثابت شده است یا باید رجائاً خوانده شود؟

جواب : بله، استحبابش ثابت است و وقتش بین نماز مغرب و عشا است.