سئوال:  در کشورهای شمال اروپا مانند فنلاند، سوئد، نروژ و دانمارک طول روز در ماه مبارک رمضان به ۲۲ ساعت می‌رسد و قطعاً روزه گرفتن در این ایام طولانی موجب عسر و حرج و حتی مریضی می‌شود. هم چنین روزه گرفتن باعث ایجاد اخلال در کار روزمره مؤمنان و مدرسه نوجوانان می‌شود، زیرا باید تمام مدت شب را بیدار بمانند تا نماز صبح شان قضا نشود و بتوانند سحری بخورند. تکلیف را بیان فرمائید؟
جواب: با توجه به شرایط فوق وظیفه مؤمنین و پیروان اهل بیت (علیهم السلام) چنین است: وقتی قرص آفتاب غایب شد، می‌توانند افطار کنند و نماز مغرب و عشا را به جا بیاورند. در صورتی که بین غروب آفتاب (یعنی استتار قرص) و بین طلوع آن 3 ساعت فاصله است، مؤمنین آن مناطق می‌توانند تا 2 ساعت بعد از غروب آفتاب (استتار قرص) مشغول خوردن و آشامیدن باشند و بعد از آن امساک نمایند. اما چنان چه روزه بر هر کسی حرجی یا ضرری داشته باشد، واجب نیست و می‌توانند به قدر ضرورت افطار کند و در وقت دیگری قضا نماید..