پرش به محتوا

بخش استفتائات دفتر آیة الله العظمی شیخ محمد اسحاق فیاض

سؤال(613) : خرید و فروش چک کوتاه مدت، بلند مدت و چک بی محل چه حکمی دارد؟

جواب : خرید چک مدت دار (چه مدت آن طولانی باشد یا کوتاه) نقداً به مبلغی کمتر از مبلغی که در چک نوشته شده جایز نیست. تفصیل مطالب در کتاب بانک از نگاه اسلام موجود است، مراجعه فرمایید.

سؤال(614) : اگر شخصی یک میلیون تومان چک مدت دار در اختیار داشته باشد که یک ماه دیگر موعد نقد شدن آن است ولی الآن احتیاج به پول نقد داشته باشد، آیا می‌تواند چک را نقداً به مبلغ هشت صد هزارتومان بفروشد؟

جواب : فروختن دینار به مقدار کم تر و به صورت نقدی خالی از اشکال نیست مگر این که دو طرف به انجام این کار راضی باشند و حالت خرید و فروش نداشته باشد.

سؤال(620) : معامله ای که در آن ثمن (قیمت) معامله مشخص نباشد چه حکمی دارد؟

جواب : جنس و ثمن باید مشخص باشد وگرنه معامله باطل است.

سؤال(621) : ماشینی را از شخصی خریدم، مردم می‌گویند که این ماشین مشکل قانونی دارد، فروشنده هم آن را پس نمی گیرد، حالا تکلیف من چیست؟

جواب : اگر شما با علم به اشکال قانونی ماشین اقدام به خرید نمودید، در این حال حق فسخ عقد را ندارید، اما اگر در هنگام عقد بیع، علم به قانونی نبودن آن نداشتید و بعداً علم پیدا کردید، در این صورت شرعاً می‌توانید عقد را فسخ کنید و قیمت ماشین را از فروشنده دریافت نمایید.

سؤال(622) : حکم خریدن مدرک تحصیلی و شاغل شدن بر اساس آن چیست؟

جواب : خریداری مدرک و کار پیدا کردن بر اساس آن جایز نیست.

سؤال(623) : آيا دادن پول نقد به طلا فروش و خريدن مقدار معينی طلای مستعمل برای تحويل گرفتن در يک ماه ديگر جايز است؟

جواب : معامله در فرض سؤال صحیح است و شرط درستی آن قبض در مجلس عقد نمی‌باشد.

سؤال(626) : خرید و فروش ماهواره و تجهیزات آن چه حکمی دارد؟

جواب : ماهواره از آلات مشترک حلال و حرام است، بنابراین خرید، فروش و استفاده صحیح از آن مانعی ندارد.

سؤال(632) : بین دو نفر معامله ای انجام شده و بخشی از ثمن آن نیز پرداخت شده و قرار بوده مابقی ثمن به صورت اقساط و در سررسیدهای معین پرداخت شود. هم چنین مبلغ معینی به عنوان خسارت تأخیر در پرداخت هر روز مقرر شده است. بایع از خریدار وکالت داشته است که در صورت عدم پرداخت به موقع اقساط، مبیع را فروخته و اقساط پرداخت نشده و خسارات مورد توافق را استیفاء کند؛ با پرداخت تنها یک قسط و عدم پرداخت باقی اقساط، بایع مبیع را به شخص دیگری فروخته و به او تحویل داده و وجه آن را به عنوان اقساط و خسارات تأخیر تصاحب نموده است. پس از مدتی معلوم می‌شود معامله دوم واجد شرایط نبوده و باطل است، لذا مبیع مجدداً در اختیار خریدار اولیه قرار گرفته است؛ حال سؤال این است که آیا در مدتی که مبیع در اختیار خریدار اول نبوده، بایع اول ملزم به پرداخت خسارت تاخیر به خریدار اول هست؟

جواب : در فرض سوال، خریدار اول حق فسخ بیع را دارد ولی امکان دریافت مبلغی به عنوان خسارت را ندارد.

سؤال(633) : خرید و فروش سفته چه حکمی دارد؟

جواب : خرید و فروش این اوراق مانعی ندارد.

سؤال(634) : خرید و فروش قرآن چه حکمی دارد؟

جواب : خرید و فروش قرآن مجید بین مسلمین اشکالی ندارد. هم چنین فروش قرآن کریم به کفار چنان چه موجب هتک حرمت این کتاب مقدس و آسمانی شود جایز نیست.

سؤال(635) : اگر کسی برای مشتری خود مایحتاجی را خریداری کند، آیا می‌تواند بدون اطلاع مشتری مبلغ بیش تری از قیمت خرید را از او دریافت کند؟

جواب : چنان چه از ابتدا مایحتاج را برای مشتری خریداری کرده، نمی تواند مبلغ اضافی دریافت کند. البته چنین شخصی می‌تواند حق العمل خود را به عنوان مبلغی جداگانه اعلام و دریافت کند. اگر شخص از ابتدا مایحتاج را برای خود خریداری کرده بود، می‌توانست آن را به مبلغ دلخواه به مشتری بفروشد.

سؤال(636) : صندوق داران فروشگاه ها در کشورهای خارجی که مجبور به فروش مشروبات الکی و گوشت خوک هستند، چه وظیفه ای دارند؟

جواب : خرید و فروش آن ها مطلقا و تحت هر شرایطی حرام است ولی چنین اشخاصی می‌توانند نه به عنوان خرید و فروش، بلکه به عنوان آزاد کردن مال، پولی را بگیرند و این اجناس را تحویل مشتری دهند. کار کردن در مغازه هایی که فقط مشروب یا گوشت خوک می‌فروشند نیز حرام است.

سؤال(637) : اگر معامله ای صورت بگیرد و خریدار نسبت معینی را به واسطه یا دلال پرداخت کند ولی پس از مدتی معامله فسخ شود، آیا خریدار می‌تواند پول پرداختی به واسطه را پس بگیرد؟

جواب : خیر، پس گرفتن آن جایز نیست مگر این که در زمان معامله آن را شرط کرده باشد یا برگرداندن آن، عرف عمومی باشد که در تمامی معاملات جاری و صادق است.

سؤال(639) : آیا خرید و فروش با اطفال (صبی) اشکال شرعی دارد؟

جواب : معامله با ایشان صحیح است چون متعارف این است که اطفال معامله را به صورت مستقل انجام نمی دهند.